اسید استیک

اسید استیک که با نام‌های دیگر اسید اتانوئیک یا جوهر انگور نیز شناخته می‌شود، یک اسید آلی پرکاربرد است که در سه گرید خوراکی، آزمایشگاهی و صنعتی در بازار عرضه می‌شود. اگرچه بسیاری آن را با سرکه یکی می‌دانند، اما جالب است بدانید تنها ۴٪ از حجم سرکه را اسید استیک تشکیل می‌دهد. این ترکیب شیمیایی با فرمول CH₃COOH در حالت خالص، مایعی بی‌رنگ است و در میان عموم با نام «سرکه» شناخته می‌شود.

کاربردهای اسید استیک بسیار گسترده‌اند؛ از جمله استفاده به عنوان حلال در فرآیندهای صنعتی، بهره‌برداری در حوزه پزشکی، و کاربرد در تولیدات غذایی. با این حال، تماس یا استنشاق این ماده می‌تواند عوارضی مانند سردرد، سرفه، تب و تحریک مخاط بینی، گلو و چشم‌ها به همراه داشته باشد. در ادامه می‌توان با خواص شیمیایی این اسید، روش‌های تولید آن و موارد مصرف بیشتر آشنا شد. برای اطلاع دقیق‌تر از قیمت حواله اسید استیک، تماس با کارشناسان پتروپویان باربد پیشنهاد می‌شود.

قیمت خرید اسید ستیک:

جهت کسب اطلاعات دقیق درباره قیمت اسید استیک و خرید آن، توصیه می‌شود با کارشناسان متخصص پتروپویان باربد تماس حاصل فرمایید. مشتریان گرامی می‌توانند در ساعات کاری از طریق شماره‌های درج‌شده در وب‌سایت، با تیم پشتیبانی این مجموعه ارتباط برقرار کرده و سفارش خود را ثبت کنند.

اسید استیک چیست؟

اسید استیک با فرمول شیمیایی CH₃COOH و نام ایوپاک «اسید اتانوئیک»، یک اسید آلی بی‌رنگ از نوع اسیدهای کربوکسیلیک است که در مقایسه با اسید فرمیک، در رتبه دوم قرار دارد. ساختار این ترکیب شامل یک گروه متیل متصل به گروه عملکردی کربوکسیل است و به‌عنوان یک اسید نسبتاً ضعیف شناخته می‌شود. جهت خرید اسید فرمیک با کارشناسان پتروپویان باربد در تماس باشید.

این ماده در صنایع مختلف کاربرد فراوانی دارد و به‌عنوان یک واکنش‌گر شیمیایی مهم، در تولید چسب چوب، صنعت نساجی، و تهیه فیلم‌های عکاسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در ساخت رسوب‌زداهای رایج، شکل رقیق‌شده آن نقش مؤثری ایفا می‌کند. برای خرید اسید استیک با کیفیت بالا و قیمت مناسب، می‌توانید با کارشناسان پتروپویان باربد در تماس باشید و سفارش خود را ثبت نمایید.

خواص فیزیکی و شیمیایی

اسید استیک گلاسیال که به دلیل ظاهر کریستالی‌اش در دماهای زیر ۱۶٫۵ درجه سانتی‌گراد با نام «سرکه یخ» شناخته می‌شود، نوعی ترکیب شیمیایی مهم در صنعت است. فرم پودری این اسید به‌دلیل وجود پیوندهای هیدروژنی در ساختار مولکولی آن ایجاد می‌شود. این ماده در دمای ۱۲۰ درجه سانتی‌گراد به بخار تبدیل شده و از همین ویژگی جهت تشخیص دیمرها استفاده می‌شود. اسید استیک گلاسیال یک حلال پروتیک با خاصیت قطبی است و به همین دلیل، قابلیت امتزاج بالایی با آب دارد. ضریب دی‌الکتریک آن برابر با ۲٫۶ است و می‌تواند به‌راحتی در ترکیبات قطبی و غیرقطبی مانند روغن‌ها، نمک‌ها و قندها حل شود. توانایی بالای انحلال‌پذیری این اسید، آن را به یکی از ترکیبات شیمیایی کاربردی در صنایع مختلف تبدیل کرده است.

طرز تهیه اسید استیک

در تولید صنعتی اسید استیک، روش‌های متعددی به کار گرفته می‌شود، اما یکی از مؤثرترین و پرکاربردترین آن‌ها، فرآیند کربونیل‌سازی متانول است. این واکنش سه‌مرحله‌ای با واسطه‌گری متیل یدید انجام می‌گیرد و طی آن، گاز مونوکسید کربن و متانول در حضور کاتالیزورها وارد واکنش می‌شوند:

HI + CH₃OH → CH₃I + H₂O
CO + CH₃I → CH₃COI
H₂O + CH₃COI → CH₃COOH + HI

دو روش اصلی برای اجرای این فرایند عبارت‌اند از:

• روش مونسانتو با استفاده از کاتالیزور رودیوم
• روش کاتیوا با بهره‌گیری از کاتالیزور ایریدیوم

اگرچه شیوه‌هایی مانند اکسیداسیون استالدهید یا اتیلن، و تخمیر به‌صورت هوازی یا بی‌هوازی نیز برای تولید اسید استیک وجود دارند، اما از نظر بازدهی و صرفه اقتصادی قابل مقایسه با روش کربونیل‌سازی نیستند. از سوی دیگر، این ماده در واکنش‌های فرعی نیز حضور دارد؛ به‌عنوان مثال، در واکنش تولید آسپرین از ترکیب اسید سالیسیلیک با استیک انیدرید، اسید استیک به‌عنوان یکی از محصولات جانبی ایجاد می‌شود.

واکنش‌ها:

واکنش اسید استیک با سود مایع (سدیم هیدروکسید)، یکی از واکنش‌های متداول در شیمی پایه است که منجر به تشکیل استات سدیم و آب می‌شود. در این فرآیند، اسید با باز قوی ترکیب شده و نمک مربوطه حاصل می‌شود. همچنین اسید استیک زمانی که در آب حل می‌شود، با مولکول‌های آب واکنش داده و به‌صورت جزئی یونیزه می‌شود. در نتیجه این واکنش، یون‌های هیدرونیوم (H₃O⁺) و استات (CH₃COO⁻) به وجود می‌آیند. معادله واکنش به شکل زیر است:

CH₃COOH + H₂O → H₃O⁺ + CH₃COO⁻

این رفتار اسید استیک نشان‌دهنده خاصیت اسیدی ضعیف آن است، زیرا فقط بخشی از مولکول‌هایش در آب یونیزه می‌شوند و تعادل بین یون‌ها و مولکول‌های غیرویونیزه برقرار است.

کاربردهای اسید استیک

اسید استیک یکی از ترکیبات پرکاربرد در حوزه صنعت به شمار می‌رود. در ادامه، به بررسی گستره وسیع کاربردهای این ماده در بخش‌های مختلف صنعتی خواهیم پرداخت و نقش آن را در فرایندهای تولید، اصلاح و پردازش شیمیایی مورد تحلیل قرار می‌دهیم.

کاربرد در تولید مونومر وینیل استات

یکی از مهم‌ترین کاربردهای اسید استیک، استفاده از آن در تولید مونومر وینیل استات است که سهمی حدود ۳۳٪ از تولید جهانی این ماده را به خود اختصاص داده است. فرآیند تولید وینیل استات شامل واکنش بین اتیلن، اسید استیک و اکسیژن می‌شود که در حضور کاتالیزوری مانند پالادیوم انجام می‌گیرد. وینیل استات ماده‌ای ارزشمند در صنعت محسوب می‌شود و در تولید انواع چسب‌ها و رنگ‌ها کاربرد فراوان دارد. نقش کلیدی اسید استیک در این فرآیند نشان‌دهنده اهمیت آن در زنجیره تولید مواد اولیه صنعتی است.

تولید استر

استرهای حاصل از اسید استیک، نقش کلیدی در تولید رنگ‌ها و کفپوش‌های صنعتی ایفا می‌کنند. این ترکیبات از واکنش اسید استیک با الکل‌ها ایجاد شده و طیف گسترده‌ای از مواد مانند n-بوتیل استات، اتیل استات، پروپیل استات و ایزوبوتیل استات را شامل می‌شوند.

فرمول کلی تشکیل این استرها به صورت زیر است:

CH₃COOH + ROH → CH₃COOR + H₂O

این نوع استرها معمولاً از طریق واکنش‌های مرتبط با استالدهید شکل می‌گیرند. در مراحل اولیه، اتیلن یا پروپیلن اکسید با الکل وارد واکنش شده و منجر به تولید مونو اتر گلیکول می‌شود. در ادامه، این ماده با اسید استیک واکنش داده و به استر تبدیل می‌شود.

از جمله محصولات مهم این گروه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اتیلن گلیکول مونو اتیل اتر استات (EEA)
• اتیلن گلیکول مونوبوتیل اتر استات (EBA)
• پروپیلن گلیکول مونومتیل اتر استات (PMA)

جالب است بدانید حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از تولید جهانی اسید استیک برای ساخت همین استرهای ارزشمند مصرف می‌شود. این آمار نشان‌دهنده جایگاه مهم اسید استیک در صنایع شیمیایی و پوششی است.

استیک انیدرید

در فرآیند تولید انیدرید استیک، ابتدا اسید استیک تحت حرارت شدید و دمایی بالاتر از ۷۰۰ درجه سانتی‌گراد قرار گرفته و آب‌زدایی می‌شود. این عمل منجر به تشکیل ترکیب واسطه‌ای به نام کتون (CH₂=C=O) می‌گردد. سپس این ترکیب مجدداً با مولکول دیگری از اسید استیک واکنش داده و محصول نهایی یعنی انیدرید استیک ((CH₃CO)₂O) به‌دست می‌آید.

واکنش‌های مربوط به این فرآیند به صورت زیر قابل نمایش هستند:

CH₃COOH → CH₂=C=O + H₂O
CH₃COOH + CH₂=C=O → (CH₃CO)₂O

انیدرید استیک ماده‌ای با کاربردهای صنعتی گسترده است. از جمله مهم‌ترین موارد استفاده آن می‌توان به صنایع نساجی، ساخت فیلم‌های عکاسی و تولید استات سلولز اشاره کرد. همچنین در حوزه داروسازی، به‌ویژه در تشخیص و تهیه مشتقات هروئین، نقش قابل توجهی دارد.

کاربرد به‌ عنوان حلال

اسید استیک گلاسیال به‌عنوان یک حلال قطبی قدرتمند در بسیاری از فرآیندهای شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از مهم‌ترین کاربردهای آن، خالص‌سازی ترکیبات آلی است؛ در این فرآیند، ترکیبات ابتدا در این حلال حل شده و پس از تبلور مجدد، به سطح بالایی از خلوص می‌رسند. حدود ۲۰ درصد از مصرف جهانی این ماده به‌عنوان حلال در تولید اسید ترفتالیک (TPA) (خرید اسید ترفتالیک) اختصاص دارد که ماده‌ای کلیدی در ساخت پلی‌استرها محسوب می‌شود.

اسید استیک گلاسیال همچنین در واکنش‌های کربوکاسیون مانند آلکیله‌سازی نقش مؤثری دارد. به دلیل خاصیت اسیدی ضعیف‌تر نسبت به آب، برای تشخیص بازهای ضعیف مانند آمیدهای آلی گزینه‌ای مناسب به شمار می‌رود. در کنار این کاربردها، محلول انیدرید استیک نیز جهت تیتراسیون اسیدهای قوی مثل اسید پرکلریک مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ویژگی‌ها باعث شده‌اند تا اسید استیک گلاسیال جایگاه ویژه‌ای در صنایع شیمیایی و آزمایشگاهی داشته باشد.

کاربرد اسید استیک در پزشکی

اسید استیک در حوزه پزشکی کاربردهای قابل توجهی دارد. یکی از موارد مصرف آن، استفاده در تشخیص و درمان برخی سرطان‌ها مانند سرطان دهانه رحم است، که نقش مؤثری در فرآیندهای بالینی ایفا می‌کند. این ماده با غلظت ۱٪، به عنوان یک ضدعفونی‌کننده مؤثر شناخته می‌شود و توان مقابله با طیف وسیعی از باکتری‌ها را دارد. همچنین در زمینه مراقبت‌های پوستی، خصوصاً برای درمان عفونت‌های پوستی مقاوم به آنتی‌بیوتیک‌ها، عملکرد درمانی مطلوبی از خود نشان داده و به‌عنوان جایگزینی طبیعی و کم‌عوارض مورد توجه قرار گرفته است.

صنایع غذایی

اسید استیک خوراکی دارای ۳۴۹ کیلوکالری در هر ۱۰۰ گرم بوده و تنها کمتر از ۴٪ از ترکیب سرکه را تشکیل می‌دهد. سرکه به‌عنوان یک چاشنی محبوب در تهیه انواع ترشیجات و غذاهای مختلف به کار می‌رود. در مصارف خانگی، سرکه معمولاً به صورت رقیق مصرف می‌شود، در حالی که در صنایع غذایی، از نوع با غلظت بالاتر بهره‌ گرفته می‌شود.

این اسید در حوزه خوراکی به عنوان افزودنی غذایی، تنظیم‌کننده pH و طعم‌دهنده طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین نمک‌های حاصل از آن مانند استات پتاسیم، سدیم و کلسیم در جلوگیری از رشد کپک، تثبیت طعم و کنترل میزان اسیدیته نقش مؤثری دارند. در محصولات غذایی مانند غذاهای کنسروی، ترشی‌ها، انواع سس‌ها و چاشنی‌ها، اسید استیک خوراکی هم برای افزایش ماندگاری و هم برای بهبود طعم استفاده می‌شود. جایگاه آن در صنعت غذا نشان‌دهنده ارزش بالای این ترکیب در فرمولاسیون‌های مدرن خوراکی است.

کاربرد اسید استیک در کشاورزی

اسید استیک در کشاورزی نقشی مؤثر ایفا می‌کند و یکی از کاربردهای آن تنظیم میزان pH خاک و محلول‌های تغذیه‌ای است. این ویژگی باعث می‌شود شرایط رشد برای گیاهان بهینه‌تر شده و عملکرد خاک بهبود یابد. علاوه بر آن، استفاده از این ترکیب می‌تواند به کاهش آثار منفی ناشی از خشکسالی کمک کند و موجب افزایش مقاومت گیاهان در برابر کم‌آبی شود. از همین رو، اسید استیک به‌عنوان یک ماده کمکی مفید در توسعه کشاورزی پایدار و بهبود شرایط محیطی گیاهان شناخته می‌شود.

بازار خرید و فروش جهانی:

اسید استیک ماده‌ای پرکاربرد در صنایع متنوعی از جمله نساجی، مواد غذایی و نوشیدنی، کشاورزی، محصولات پاک‌کننده خانگی، پلیمرها، رنگ‌ها و پوشش‌ها است. همین کاربردهای گسترده موجب شده تا ارزش بازار جهانی آن در سال ۲۰۲۲ به رقم چشمگیر ۱۹٫۷۶ میلیارد دلار برسد. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که این رقم تا سال ۲۰۳۲ به حدود ۳۲٫۶۵ میلیارد دلار افزایش خواهد یافت و نرخ رشد سالانه‌ای معادل ۵٫۲٪ را تجربه خواهد کرد.

از منظر جغرافیایی، بازار این ماده به چند بخش اصلی تقسیم می‌شود که در این میان، منطقه آسیا-اقیانوسیه به‌ویژه کشورهای در حال توسعه‌ای مانند چین، به دلیل مصرف بالا در صنایع مختلف، نقش مهمی در رشد بازار دارند. همچنین آمریکای شمالی، به‌خصوص ایالات متحده، با تأثیر چشمگیر در بخش نساجی، سهم قابل توجهی از بازار را به خود اختصاص داده است. اروپا نیز با تمرکز بر صنایع دارویی و پوششی در این روند رشد جهانی سهم دارد. این آمارها گواهی بر جایگاه راهبردی اسید استیک در صنعت جهانی هستند.

اسید استیک را از کجا بخریم؟

جهت تهیه اسید استیک با کیفیت بالا و قیمت مناسب، می‌توانید با کارشناسان مجرب پتروپویان باربد تماس حاصل فرمایید. این مجموعه تخصصی، عرضه‌کننده انواع محصولات شیمیایی به‌صورت عمده و حواله‌ای بوده و آماده پاسخ‌گویی و ثبت سفارش مشتریان گرامی در کوتاه‌ترین زمان ممکن است.

MSDS، عوارض و نکات ایمنی:

اسید استیک ماده‌ای قابل اشتعال و دارای خطرات بالقوه است که پیش از استفاده از آن باید نکات ایمنی را به‌دقت بررسی کرد. تماس با این ماده می‌تواند باعث سردرد، سرفه، تب و تحریک مخاط بینی، گلو و چشم‌ها شود. هنگام کار با اسید استیک، استفاده از دستکش، عینک ایمنی و لباس محافظ الزامی است. این ترکیب می‌تواند منجر به سوختگی یا خوردگی پوست شود؛ بنابراین در صورت تماس، باید لباس‌های آلوده را سریعاً تعویض و محل تماس را با مقدار زیادی آب شست‌وشو داد.

همچنین تماس مستقیم با چشم‌ها بسیار خطرناک است و باید چشم آسیب‌دیده را حداقل ۱۵ دقیقه با آب فراوان شست‌وشو داد و لنزهای تماسی را خارج کرد. در صورت بلع اتفاقی، باید دهان را با آب شست و از تحریک به استفراغ خودداری نمود. استنشاق بخارات اسید نیز خطرناک بوده و توصیه می‌شود بلافاصله محیط آلوده را ترک کرده و در هوای تازه تنفس کنید. از آنجا که بخارات و خود ماده قابل اشتعال هستند، در مواقع آتش‌سوزی باید از اسپری آب، فوم الکل مقاوم، کربن دی‌اکسید یا مواد شیمیایی خشک برای مهار حریق استفاده کرد. رعایت این نکات، خطرات احتمالی ناشی از تماس با اسید استیک را به حداقل می‌رساند و ایمنی محیط کار را تضمین می‌کند.

جمع‌بندی

اسید استیک یک ترکیب آلی بی‌رنگ و پرکاربرد است که در سه گرید خوراکی، آزمایشگاهی و صنعتی تولید و عرضه می‌شود. این ماده به‌عنوان حلال در فرایندهای شیمیایی، در حوزه پزشکی و همچنین در صنایع غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بخش کشاورزی نیز از اسید استیک برای افزایش مقاومت گیاهان در برابر خشکی و تنظیم pH خاک بهره گرفته می‌شود. بر اساس پیش‌بینی‌ها، بازار جهانی اسید استیک تا سال ۲۰۳۲ با نرخ رشد سالانه ۵٫۲ درصدی به رشد قابل توجهی دست خواهد یافت، که نشان‌دهنده افزایش تقاضا در صنایع مختلف است.

با توجه به قابل اشتعال بودن این ماده و خطراتی مانند تحریک تنفسی و سوختگی پوست، توصیه می‌شود پیش از استفاده، حتماً برگه اطلاعات ایمنی (MSDS) آن به‌دقت مطالعه شود. برای خرید اسید استیک با بالاترین کیفیت و مناسب‌ترین قیمت، می‌توانید به پتروپویان باربد مراجعه کرده و از خدمات تخصصی این مجموعه بهره‌مند شوید.

سوالات متداول

آیا اسید استیک همان سرکه است؟

درست است؛ سرکه تنها دارای حدود ۴ درصد اسید استیک است و باقی‌مانده ترکیب آن عمدتاً از آب و مقدار کمی مواد افزودنی تشکیل شده است. بنابراین، اگرچه سرکه با اسید استیک شناخته می‌شود، اما غلظت واقعی این اسید در سرکه بسیار اندک است.

چه مواد غذایی حاوی مقادیر زیادی از اسید استیک هستند؟

محصولاتی که در ترکیب خود سرکه دارند، معمولاً حاوی بیشترین مقدار اسید استیک هستند. مواد غذایی مانند انواع سس‌ها، ترشیجات و کنسروهای میوه، از جمله محصولاتی هستند که اسید استیک در آن‌ها به‌عنوان طعم‌دهنده، نگهدارنده و تنظیم‌کننده pH به‌کار می‌رود. این ترکیبات غذایی به‌دلیل استفاده گسترده از سرکه در فرمولاسیون خود، سهم قابل توجهی از این ماده را در بر دارند.

آیا اسید استیک برای انسان ها مضر است؟

بخارات اسید استیک می‌توانند خطرناک بوده و منجر به تحریک چشم‌ها و پوست شوند. محلول‌هایی با غلظت ۸۰٪ یا بیشتر از این ماده خاصیت خورندگی دارند و در صورت تماس مستقیم، ممکن است باعث سوختگی‌های شدید شوند. به همین دلیل، رعایت نکات ایمنی در زمان استفاده از این ترکیب شیمیایی کاملاً ضروری است.